كهير بيماريي گذرا و كوتاه مدت است. هر ضایعه كهیر بعد از چند دقیقه تا چند ساعت بدون باقی گذاشتن اثر از بین می رود و سپس ضایعات جدید در محل های قبلی یا محل های جدید به وجود می آید. اندازه ضایعات كهیر از كوچكی یك عدس تا بزرگی یك بشقاب متغیر است. ممكن است ضایعات به هم پیوسته باشد و نواحی وسیعی از پوست را بپوشاند. معمولاً خارش شدید وجود دارد، ولی ممكن است سوزش یا به ندرت درد نیز وجود داشته باشد.
كهیر به طور كلی بسیار شایع است و حدود 20 - 10 درصد افراد حداقل یك بار در طول عمر مبتلا به كهیر می شوند. كهیر به طور معمول ظرف چند روز تا چند هفته بهبود می یابد، ولی در مواردی هم ممكن است سال ها و حتی دهه ها به طول انجامد و مرتباً حملات آن تكرار شود. چنانچه كهیر در نواحی خاصی مثل پلك ها و لب ها بروز كند، سبب تورم می شود كه ممكن است باعث نگرانی بیمار شود، ولی این تورم ظرف 12 تا 24 ساعت برطرف می شود. ولی اگر بیمار دچار مشكل تنفسی یا بلع شود، باید به طور اورژانس تحت درمان قرار گیرد.
موادی از قبیل آجیل، شکلات، ماهی، گوجه فرنگی، تخم مرغ، توت فرنگی، شیر و افزودنیهای غذایی و میوههای تازه بهویژه مرکبات و داروهایی از قبیل پادزیستها (آنتیبیوتیکها) مانند پنیسیلین، مسکنها مثل آسپیرین، کدئین، ایندومتاسین، خوابآورها، ویتامینها و تقریباً هر نوع دارویی میتواند ایجاد کهیر کند. مصرف مداوم آسپیرین میتواند ایجاد کهیر مزمن بکند.
حلزون، ماهی، آجیل، تخم مرغ و شیر از شایعترین حساسیتزاها هستند که خوردن آنها میتواند باعث پدید آمدن کهیر بشود. مصرف برخي از داروها نيز مي تواند سبب بروز كهير شود. برخی از این داروها عبارت اند از: آنتی بیوتیك ها، مسكن ها، آرام بخش ها و خواب آورها، مكمل های غذایی، آنتی اسیدها. ویتامین ها و قطره های چشمی و ملیّن ها و شیاف ها نیز ایجاد كهیر می كنند.
در صورت ابتلا به كهیر، باید تمامی داروهای مصرف شده، حتی در هفته های اخیر را به پزشك اطلاع داد تا در تعیین علت، راهنما باشد.
بعضی از عفونت ها از قبیل سرماخوردگی و عفونت های گلو در كودكان می توانند سبب بروز كهیر شوند، ولی برخی عفونت های مزمن و گاه عفونت هایی به شكل سینوزیت یا برخی آبسه ها نیز به عنوان علت ایجاد كهیر مهم هستند.
برخی از عوامل فیزیكی مثل نور خورشید، سرما، فشار، ارتعاشات شدید، تعریق، ورزش و تماس با آب می تواند در بعضی افراد سبب بروز كهیر شود. در كهیر ناشی از آفتاب، ضایعات در محل هایی كه در معرض تابش آفتاب هستند بروز می كنند و ظرف چند ساعت برطرف می شوند. كهیرهای ناشی از سرما در عضوی كه در معرض سرما بوده پیدا می شود. تعریق در افراد جوان باعث كهیرهای كوچك خارش دار می شود كه معمولاً به دنبال ورزش یا اضطراب بروز می کند و ظرف 15 - 10 دقیقه برطرف می گردد. گاه در بعضی افراد، خارانیدن شدید پوست یا تحت فشار قرار گرفتن آن باعث بروز كهیر می شود. تماس با آب صرف نظر از این كه سرد یا گرم باشد، از علل دیگر كهیرهای فیزیكی هستند.
کهیر به انواع حاد ومزمن تقسیم میشود:
كهیر حاد :
كهیرهایی كه كمتر از 6 هفته از ایجاد آنها می گذرد، تحت عنوان «كهیر حاد» طبقه بندی می شوند. در این نوع كهیر علت معمولاً تشخیص داده می شود. شایع ترین علل كهیر حاد غذاها، داروها و عفونت ها هستند. نیش حشرات نیز می تواند سبب بروز كهیر شود.
كهیر مزمن :
كهیرهایی كه بیش از 6 هفته از بروز آنها می گذرد، «كهیر مزمن» نامیده می شوند. تعیین علت این نوع كهیر، اغلب بسیار مشكل است و در تعداد كمی از بیماران می توان علت را تشخیص داد. پزشك برای تعیین علت كهیر، باید سؤالات زیادی از بیمار بپرسد و معاینات متعددی را انجام دهد، ولی با وجود بررسی های زیاد در بیش از دو سوم این بیماران نمی توان علت كهیر را پیدا كرد.
کهیرهای حاد معمولا بعد از مواجهه با عوامل آلرژی زا چه در سطح پوست یا به صورت خوراکی و استنشاقی، گزش حشرات یا ابتلا به بیماری عفونی حاد ایجاد میشود و کهیرهای مزمن ممکن است به دنبال علل مهمتر مانند بیماریهای نسج همبند، بدخیمیها، عفونتهای مزمن و بیماریهای خود ایمن و اختلالات غددی ایجاد شود.
در این بحث، عوامل ایجادکننده کهیر حاد بیشتر مورد تاکید قرار میگیرد.
عوامل ایجادکننده آن گزیدگی و نیش حشرات مانند زنبورها یا مورچههای قرمز، مواد غذایی مانند آجیلها، بادام زمینی، تخم پرندگان، نرمتنان صدفدار، ماهی، شیر، توتهای تازه یا فریزشده، گوجهفرنگی و برخی افزودنیها و نگهدارندههای خاص غذایی و حتی پروتئین موجود در غذاست، حتی تماس با برخی غذاهای خاص (مثلا آب توتفرنگی) باعث کهیر میشود، تماس با حیوانات مانند گربهها، سگها و دیگر حیوانات و پرندگان نیز موجب بروز کهیر میشود.
گرده گل در گیاهان چه از طریق تماس یا استنشاق نیز ممکن است باعث ایجاد کهیر شود. همچنین کاهش و افزایش ناگهانی دما باعث آزاد شدن هیستامین و ایجاد کهیر میشود.
از سوی دیگر، ابتلا به بسیاری از بیماریهای ویروسی باعث ایجاد ضایعات کهیری یا شبیه کهیر میشود که خود به خود بهبود پیدا میکند، حتی ابتلا به هپاتیت A نیز میتواند قبل از بروز زردی با ضایعات کهیری خودش را نشان دهد.
مصرف بسیاری از داروها و آنتیبیوتیکها باعث عوارض پوستی ازجمله کهیر میشود. در بیمارانی که دچار آلرژی شدید و خطرناک میشوند ممکن است در مراحل ابتدایی در سطح پوست ضایعات کهیری بروز کند و پس از آن اختلالات تنفسی به صورت تنگی نفس و کاهش فشارخون رخ دهد که در چنین شرایطی لازم است بسرعت تحت درمان قرار گیرند.
برای درمان کهیر اول باید علت آن را شناسایی کرد تا از درمانهای مضر و نابجا جلوگیری شود. در صورت احتمال آلرژی داروهای آنتیهیستامین کمککننده است و گاهی از داروهای کورتونی استفاده میشود. در بیماریهای عفونی لازم است بیمار تحت نظر گرفته شده و درمان شود.
مادران توجه داشته باشند در صورت بروز کهیر، خودسرانه بخصوص از داروهای کورتونی استفاده نکرده و با پزشک مشورت کنند.
کودک شما ممکن است چندین کهیر داشته باشد که پس از چند دقیقه یا چند ساعت از بین بروند و چندتای دیگر در نقطه دیگری ظاهر شوند. اگر کهیر بر روی پوست کودک ظاهر شود ممکن است چند ساعت تا چند روز طول بکشد هرچند امکان آن نیز وجود دارد که کهیرها برای چند ماه روی پوست باقی بماند. کهیرها شایع هستند اما واگیردار نیستند.
چه چیزی موجب کهیر زدن میشود؟
کهیرها زمانی ظاهر میشوند که بدن یک ماده شیمیایی به نام هیستامین را آزاد کند . دلایل متعددی برای این مسئله وجود دارند که ممکن است شناسایی عامل اصلی را برای شما دشوار کند اما محتملترین گزینهها عبارتند از: گزیدگی و نیش حشرات: مثلا اگر کودک شما نسبت به زنبورها یا مورچههای قرمز آلرژی داشته باشد ممکن است در واکنش به گزیدگی یا نیش آنها، کهیر بزند. غذا: کودک شما ممکن است در واکنش به چیزی که خورده است کهیر بزند. غذاهایی که بیشتر موجب کهیر زدن میشوند عبارتند از: آجیلها، بادام زمینی، تخم پرندگان، نرمتنان صدفدار، ماهی، شیر، توتهای تازه یا فریزشده، گوجه فرنگی، و برخی افزودنیها و نگهدارندههای خاص غذایی. کودک شما ممکن است بواسطه آلرژی داشتن نسبت به پروتئین موجود در غذا یا صرفا بدین خاطر که بدن او با آزاد کردنِ هیستامین نسبت به یکی از مواد شیمیایی موجود در غذا واکنش نشان میدهد، دچار کهیر شود. حتی برخی کودکان صرفا به خاطر تماس با برخی غذاهای خاص (مثلا وقتی آب توتفرنگی به پوست او میرسد) کهیر میزنند. (تعجبآور اینکه ممکن است خوردن توتفرنگی برای همین کودکان هیچ مشکلی ایجاد نکند.) شایع ترین مواد خوراكی مولد كهیر عبارت اند از: تنقلات، شكلات، ماهی، گوجه فرنگی، تخم مرغ، توت و شیر. به طور كلی مواد خوراكی تازه و خام، بیش از مواد پخته شده سبب ایجاد كهیر می شوند. افزودنی های خوراكی و نگاهدارنده ها نیز ایجاد كهیر می كنند.
مواد آلرژیزا: کودکانی که نسبت به گربهها آلرژی پیدا کردهاند، ممکن است پس از لمس یا تماس با گربه کهیر بزنند. کودک شما ممکن است حتی از مواد آلرژیزای موجود در هوا (مانند گرده گلها) نیز کهیر بزند. بیماری: کودک شما ممکن است هنگام سرماخوردگی یا ابتلا به سایر بیماریهای ویروسی، کهیر بزند. البته کهیر زدن در اثر بیماریهای باکتریایی چندان معمول نیست. بیماری های داخلی:بیماری های داخلی مختلفی ازجمله بیماری های غدد داخلی، بیماری های كبدی، آلودگی های انگلی و ندرتاً بیماری های بدخیم، بایستی در فهرست علل كهیر مدنظر باشند. عفونت ها:بعضی از عفونت ها از قبیل سرماخوردگی و عفونت های گلو در كودكان می توانند سبب بروز كهیر شوند، ولی برخی عفونت های مزمن و گاه عفونت هایی به شكل سینوزیت یا برخی آبسه ها نیز به عنوان علت ایجاد كهیر مهم هستند. دما: گاهی اوقات دماهای سرد میتوانند موجب کهیر زدن شوند. همین مسئله درباره تغییر ناگهانی دما نیز صادق است: مثلا وقتی که پوست کودک شما پس از سرد بودن، ناگهان گرم میشود. داروها: آنتیبیوتیکها و برخی داروهای دیگر ممکن است موجب کهیر زدن شوند.
تقریباً تمامی داروهای تجویز شده توسط پزشك یا داروهای خود درمانی می توانند سبب بروز كهیر شوند، برخی از این داروها عبارت اند از: آنتی بیوتیك ها، مسكن ها، آرام بخش ها و خواب آورها، مكمل های غذایی، آنتی اسیدها. ویتامین ها و قطره های چشمی و ملیّن ها و شیاف ها نیز ایجاد كهیر می كنند. در صورت ابتلا به كهیر، باید تمامی داروهای مصرف شده، حتی در هفته های اخیر را به پزشك اطلاع داد تا در تعیین علت، راهنما باشد. كهیرهای ناشی از عوامل فیزیكی : برخی از عوامل فیزیكی مثل نور خورشید، سرما، فشار، ارتعاشات شدید، تعریق، ورزش و تماس با آب می تواند در بعضی افراد سبب بروز كهیر شود. در كهیر ناشی از آفتاب، ضایعات در محل هایی كه در معرض تابش آفتاب هستند بروز می كنند و ظرف چند ساعت برطرف می شوند. كهیرهای ناشی از سرما در عضوی كه در معرض سرما بوده پیدا می شود.
درمان كهیر
بهترین درمان كهیر، تعیین علت و حذف آن است. شخصي كه دچار كهير شده قبل از هر چيز بايد از خوراكي هاي و مواد ايجاد كننده حساسيت خودداري كند تا بدن تقويت شود و آنتي كور لازم را بسازد و ديگر بدن عكس العملي نشان ندهد. اما این امر بخصوص در كهیر مزمن اغلب میسر نیست، ولی در مواردی كه عللی از قبیل عفونت، غذا، دارو یا عوامل فیزیكی عامل كهیر باشند، با حذف آن عامل كهیر نیز درمان می شود. در بسیاری از موارد پس از معاینات كامل بیمار، لازم است كه آزمایش های تكمیلی انجام شود تا در صورت امكان علت كهیر تعیین شود، كه البته همیشه این توفیق حاصل نمی شود.
چنانچه علت پیدا شود، درمان طبعاً باعث حذف كهیر خواهد شد. ولی در مواردی كه علت پیدا نشود، كهیر به طور علامتی درمان می شود كه داروهای آنتی هیستامین در رأس درمان های كهیر هستند. آنتی هیستامین ها در صورتی از بروز كهیر جلوگیری می كنند كه به طور منظم مصرف شوند و مصرف آنها صرفاً در زمان پیدایش كهیر تأثیر خیلی زیادی ندارد. البته در مورد مصرف آنتی هیستامین ها، عوارض آنها (از قبیل ایجاد حالت خواب آلودگی) را باید در نظر داشت و در افراد سالخورده كه دچار احتباس ادراری هستند یا بعضی داروهای آرام بخش مصرف می كنند، باید مصرف آنها با احتیاط صورت گیرد.
همچنین در زمان حاملگی، بسیاری از داروها ازجمله آنتی هیستامین ها دارای عوارضی هستند كه باید مورد توجه باشند. از تداخل اثر داروها نیز نباید غافل بود و بیماران بایستی داروهای دیگری را كه به علل دیگر مصرف می نمایند، به پزشك یادآوری كنند، چون داروها هم به عنوان عامل كهیر و هم به عنوان تأثیر متقابل روی داروهای آنتی هیستامین مهم هستند.
گهگاه در كهیرهای مقاوم، پزشك ممكن است چند نوع آنتی هیستامین را باهم یا به طور متناوب تجویز كند. در موارد حاد و شدید، به ویژه مواردی كه مشكل تنفسی بروز نماید، مراجعه به اورژانس و تجویز «اپی نفرین» یا «كورتیكواستروئید» تزریقی با صلاحدید پزشك معالج، صورت می گیرد.
الف-موضعي (به صورت ضماد،پماد،شستشو دهنده ) 1-شستشوي بدن با ماست و سدر وشاهتره. 2-دود كردن اسفند حساسيت را از بين مي برد. 3-ماليدن آب كلم پيچ يا برگ آن بر روي پوست. 4-قرار دادن مخلوط مغز موز با سركه و آبليمو(چند بار در شبانه روز) 5-ماليدن له شدن تره يا آب آن بر پوست. 6-له شده پخته شلغم روي پوست. 7-له شده سير روي جوشها
تذكر: اين مورد با احتياط كامل اجرا شود چون ممكن است مقدار زياد سير باعث تاول شود.مي توانيد از خاكستر سير استفاده كنيد چون داروي جوش ها مي باشد. 8-ماليدن شاهتره روي پوست 9-له شده پنيرك و گزنه.
اين روشها كهير را تسكين مي دهد وبه طور موقت و در مواقع اضطراري مفيد هستند.
ب-خوراكي 1-خوردن آب انگور در درمان كهير اثري قطعي و بسيار خوب دارد.(مي توانيد 100گرم از آن را در مقداري آب ريخته و هر سه ساعت يك بار ميل كنيد) 2-آب نارنج،آب ليمو،آب غوره، هر كدام 100 گرم مخلوط كرده ميل كنيد،كهير ها ظاهر شده و به مرور و به طور كامل از بين مي روند. 3-كاهو،گشنيز،چغندر(لبو)،برگ چغندر،ماست،آب ليمو،شاه تره،خرفه،خيار،هندوانه،لعاب اسفرزه،خاكشير،بسيار مفيد هستند. 4-براي دفع سموم معده و روده و صاف نمودن خون از آشهاي ساده و ترش استفاده كنيد مانند:تمر هندي،آب شاهتره يا عرق آن ،آب نارنج ،آبغوره، آبليمو ،گشنيز، برگ چغندر.
5-خوردن اين غذاها و خوراكيها هم توصيه مي شود: ماست(با كمي نعنا)،خيار(با كمي نمك)،هندوانه(با كمي شكر)،خاكشير،قُدّومِه شيرازي(دانه ريز قرمز)،خرفه،شاه تره،عرق كاسني، كاهو، آلبالو، عناب، گيلاس، آب زرشك، آب ترب، گل گاوزبان.
چگونه باید کهیر را درمان کنم؟
اگر فکر میکنید کودکتان بواسطه آلرژی به حیوان خانگی یا گرده گلها به کهیر دچار شده است، او را به حمام ببرید تا ماده آلرژیزا تا حد امکان از روی بدن او پاک شود. کمپرس سرد نیز گاهی اوقات میتواند موجب تخفیف ناراحتی کودک شود. همچنین میتوانید کهیرها را با یک توپ پنبهای آغشته به لوسیون کالامین(Calamine)، به آرامی مالش دهید. از پوشاندن لباسهایی به کودک که در محل کهیرها تنگ و چسبیده باشند، خودداری کنید. اگر میتوانید علت بروز کهیر را شناسایی کنید، تمام تلاش خود را بکنید تا کودکتان در آینده مجددا در معرض آن قرار نگیرد.
چه زمانی باید با پزشک کودکم تماس بگیرم؟
اگر کودک شما نشانههای مشکل تنفسی (از قبیل خسخس کردن، سرفه، نفس کم آوردن، یا ورم گلو) دارد ی بیهوش شده است و یا اگر اسهال یا استفراغ شدید دارد فورا با اورژانس تماس بگیرید. این نشانهها، همراه با کهیر، میتوانند علامت بروز شوک آنافیلاکتیک باشند: یک واکنش آلرژیک بالقوه کشنده. اگر کودک شما ناراحت است، از پزشک بپرسید که آیا میتوانید آنتیهیستامین خوراکی که بدون نسخه نیز به فروش میرسد برای کاهش خارش و تورم به او بدهید یا خیر. پزشکان در برخی موارد، استروئیده را برای درمان کهیرهایی که به آنتیهیستامینها پاسخ نمیدهند، تجویز میکنند. اگر کهیرها بیش از یک هفته باقی ماندند، حتی اگر مشکلی برای کودک ایجاد نمیکنند، با پزشک او در این باره صحبت کنید.